Chọn ta hay chọn thế giới?

Khi chúng ta bị choáng ngợp bởi các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo lắng hoặc các vấn đề về cảm xúc, chúng ta thường nhận được lời khuyên sâu sắc và hữu ích để dành thời gian cho bản thân. Khi đi khám bác sĩ, chúng ta sẽ được kê đơn thuốc để “tái hòa nhập” trở lại xã hội.

Giải pháp này có vẻ hiệu quả trong một số trường hợp, nhưng có những lúc tôi quá vội vàng tìm kiếm một giải pháp cá nhân để khắc phục bản thân hơn là nhìn thế giới với một câu trả lời ngoài sức tưởng tượng của mình. Có lẽ đôi khi nguyên nhân của những vấn đề này nằm ở chính hệ thống mà chúng ta đang sống: những con người bất ngờ, không an toàn, gò bó và khiêm tốn.

Trước tiên hãy nói về sự lo lắng. Thật đau đớn biết bao khi chúng ta “tự làm khổ mình” và trở thành nạn nhân của sự căng thẳng mà chúng ta luôn muốn chạy trốn. Tôi nghĩ đó là một căn bệnh, nhưng khi tôi nhìn cuộc sống bằng con mắt sâu sắc hơn, một câu hỏi hiện ra trong đầu tôi.

Ta có thể nói về trầm cảm theo cách tương tự. Nó xảy ra sâu thẳm ở trong ta nhưng một phần nào nguyên nhân gây ra nó hẳn phải nằm ở đâu đó ngoài kia, không phải lúc nào cũng do mất cân bằng chất trong não ta. Có thể nguyên nhân nằm ở công việc không cho ta được cảm hứng sáng tạo – thứ mà tất cả mọi phàm nhân đều cần; hoặc trong sự biến mất của các cộng đồng mà thay vào đó là sự ra đời của các cá thể hiện đại, tràn ngập trong những đô thị khổng lồ và rỗng tuếch của công nghiệp hóa, hiện đại hóa; hay những khoảng cách di chuyển đặt gánh nặng lên các mối quan hệ và lấy đi thời gian của ta dành cho bản thân; và trong nền văn hóa quảng cáo cổ xúy cho ghen tị và so sánh.

Khi nói về các mối quan hệ, không phải lúc nào lỗi đều là ở ta. Chúng còn nằm ở cái ảo tưởng rằng tình yêu muốn đẹp phải điên, phải dành cả thanh xuân cho nửa kia, và rằng nửa kia của ta phải là người bạn chí cốt, người bạn tâm giao, người tình hoàn hảo và một người phụ huynh mẫu mực, rằng ta sẽ luôn cảm thấy rạo rực khi ở gần họ và những lúc ta cảm thấy bực tức, chán nản hay không chung thủy thì đó chính lúc ta “ấm đầu”, không bình thường. Xã hội hiện đại còn gọi đây là “nỗi sợ cam kết”. Trái ngược với mong đợi của chúng tôi, mọi thứ thường đổ vỡ giống như chúng tôi.

Nói chung, đã đến lúc bạn phải thành thật thừa nhận rằng không phải mọi khó khăn trong cuộc sống đều đến từ cá nhân mà đôi khi nguyên nhân nằm ở chính trị, ý thức hệ hoặc ý nghĩa của sự tồn tại. Vì vậy, các giải pháp của chúng tôi phải vượt ra ngoài những viên thuốc để đồng cảm và hiểu những thách thức mà mọi loài trên hành tinh phải đối mặt. Chúng ta không nên chỉ tập trung vào việc cải thiện bản thân mà đôi khi chúng ta nên chú ý đến thế giới rộng lớn.