Dưới phép mê của một tình yêu giả dối

Có những mối tình không bắt đầu từ con tim, mà từ sự lạc lối. Ta bước vào đó như người say, tưởng rằng đang yêu, nhưng thật ra chỉ đang cố lấp đầy khoảng trống trong chính mình. Dưới phép mê của một tình yêu giả dối, ta dần đánh mất điều quý giá nhất — bản sắc của chính ta.

Khi ta quên mất mình là ai

Đôi khi, ta bước vào một mối quan hệ không phải vì người kia phù hợp, mà vì ta đã quên mất mình là ai, và thật sự cần gì ở một người bạn đời. Trạng thái ấy có thể gọi là “mất trí về bản sắc” — một cơn mê kéo dài, khiến ta sống như thể linh hồn mình đang bị mượn tạm.

Càng xa rời những người từng hiểu mình, ta càng dễ lạc hướng. Mất đi những tấm gương phản chiếu bản thân, ta không còn nhớ nổi hình hài thật của mình nữa.

Khi ta biến người khác thành kẻ lạc lối

Thật trớ trêu, đôi khi chính ta lại là người khiến người khác quên mất bản thân. Ta muốn họ thay đổi để vừa khít với hình mẫu trong đầu ta, mà quên mất rằng tình yêu thật sự không đòi hỏi sự biến dạng. Yêu ai đó không phải là nhào nặn họ thành hình ảnh ta mong muốn, mà là học cách chấp nhận họ, cả trong những góc tối và khiếm khuyết.

Kỳ vọng người khác thay đổi chỉ để ta được hạnh phúc — đó là một sự ích kỷ được ngụy trang bằng danh nghĩa của tình yêu.

Những ảo ảnh mang tên tình yêu

Nhiều khi, ta không yêu người trước mặt, mà yêu ảo ảnh do chính mình tạo ra. Ta nhìn thấy trong họ điều mà ta khát khao, chứ không phải con người thật của họ. Như Dorothea Brooke trong Middlemarch của George Eliot, phải lòng một người đàn ông tưởng như là thiên tài, để rồi cay đắng nhận ra ông chỉ là kẻ tầm thường, dửng dưng với hạnh phúc của nàng.

Hay như Emma Bovary trong Madame Bovary, kết hôn chỉ vì “đến tuổi”, rồi chán chường, sa vào những cuộc tình sai lầm, và đánh đổi cả đời mình cho một giấc mộng xa hoa không có thật.

Khi tình yêu sai lầm trở thành hành trình thức tỉnh

Không phải mọi cuộc hôn nhân bắt đầu sai lầm đều kết thúc trong bi kịch. The Painted Veil của Somerset Maugham là minh chứng. Kitty, người phụ nữ hời hợt, đã dần thay đổi khi nhìn thấy chồng mình — Walter — hi sinh giữa tâm dịch. Tình yêu thật sự của nàng chỉ nở rộ khi đã quá muộn, nhưng trong cái chết của Walter, ta thấy được sự thức tỉnh của tâm hồn.

Khi ta chưa từng biết yêu lành mạnh là gì

Có những người bước vào tình yêu độc hại không vì ngu ngốc, mà vì chưa từng biết một tình yêu lành mạnh trông ra sao. Giống như đứa trẻ lớn lên trong bạo lực, không thể nhận ra điều sai trái vì chưa từng thấy điều đúng đắn. Thế nên, họ yêu nhầm, chịu đựng, và nghĩ rằng đó là bình thường.

Quên mất chính mình – cơn mê sâu nhất của tình yêu

Nhưng có những mối tình không bắt nguồn từ sự lầm tưởng hay khao khát thay đổi, mà đơn giản vì ta đã quên mất chính mình. Quên đi điều mình yêu, điều mình sống vì, quên cả lối sống khiến mình thấy an yên.

Giống như Isabel Archer trong Chân dung một quý cô của Henry James — một người phụ nữ mạnh mẽ, thông minh, cuối cùng lại giam hãm mình trong cuộc hôn nhân với kẻ khinh thường phụ nữ, vì đã từng tin rằng hạnh phúc đến từ việc “ngoan ngoãn” và “hi sinh”.

Cơn mất trí về bản sắc

Trong những tình yêu như thế, con người hành động như thể bị thôi miên. Vẫn nói, vẫn cười, nhưng mọi hành động dường như không còn phát ra từ “ta” thật sự. Chỉ khi mối quan hệ tan vỡ, ta mới sững sờ tự hỏi:

“Lúc đó mình đang nghĩ gì thế?”

Có lẽ vì bản sắc con người vốn mơ hồ. Nó không cố định, mà là tổng hòa của nhiều phần. Một phần nhỏ trong ta có thể muốn sống theo cách người kia muốn, nhưng sai lầm nằm ở chỗ ta đã để phần nhỏ ấy áp đảo toàn bộ bản thể của mình.

Khi tình yêu trở thành chiếc lồng vàng

Có những lối sống chỉ hợp với ta trong một khoảnh khắc — một năm, hay vài năm. Nhưng khi ta cam kết sống trọn đời trong nó, hạnh phúc sẽ trở nên ngột ngạt. Đó là cái giá của việc đánh đổi tự do để giữ một tình yêu giả dối.

Và điều nguy hiểm nhất là: trạng thái mất trí về bản sắc thường kéo dài, đặc biệt khi ta cắt đứt liên lạc với những người từng hiểu và thương ta. Họ nhìn ta từ xa, tưởng rằng ta đang hạnh phúc, nhưng sâu thẳm, họ biết — ta chỉ đang sống trong một ảo ảnh.

Những dấu hiệu của một tình yêu khiến ta lạc lối

• Không có công thức nào giúp ta tránh khỏi việc yêu nhầm người, nhưng có vài dấu hiệu cần tỉnh thức:
• Khi người ấy khuyến khích bạn cắt đứt với những người từng thân thiết — hãy cảnh giác.
• Khi bạn thấy xấu hổ hoặc lo sợ khi kể về mối quan hệ của mình — hãy dừng lại và suy nghĩ.
• Khi bạn luôn phải giấu giếm, biện minh, hoặc tự thuyết phục rằng “người ấy đặc biệt lắm, người khác không hiểu đâu” — có thể bạn đang trong một tình yêu giả dối.

Phép mê mang tên “tình yêu giả dối”

Và có lẽ, bi kịch lớn nhất của tình yêu không nằm ở chỗ ta bị lừa dối, mà ở chỗ ta tự đánh mất chính mình để giữ lấy một ảo ảnh.
Tệ hơn, có khi ta lại là kẻ tạo ra ảo ảnh đó cho người khác — bắt họ thay đổi, uốn mình, đánh mất bản sắc, chỉ để ta được yêu theo cách ta muốn.

Khi ấy, ta không còn là nạn nhân nữa. Ta là người thổi vào họ một phép mê mang tên “tình yêu giả dối.”