Những kẻ cao ngạo – Ái kỷ (tự luyến)

Xung quanh bạn có những người có thể ngồi hàng giờ soi gương mà không biết chán. Họ có hàng gigabyte hình ảnh của mình trên điện thoại hoặc máy tính. Bạn thậm chí có thể đăng album “One Photo A Day” lên Facebook hoặc Instagram để mọi người cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp lạ thường của chúng. Hay người đó chính là bạn.

Tuy nhiên, đây là một trong số ít những người tự yêu bản thân thể hiện mình là người quá tự yêu bản thân. Có nhiều hình thức khác của Rối loạn nhân cách ái kỷ. Và trong bài viết này, chúng ta sẽ nói về những trường hợp thực tế trong cuộc sống (người tự ái cực độ, người tự ái bắt nạt, người tự ái nghiện ngập, người tự ái biết tuốt. Một ví dụ trong bài viết này là về một người tự yêu mình bắt nạt. Nó có lẽ phổ biến hơn cả ở nơi làm việc và trong gia đình. Chúng ta cũng sẽ xem xét những nguyên nhân chính gây ra hội chứng ái kỷ này.

Nếu bạn muốn xem một bộ phim hài hước về một phó chủ tịch tự yêu mình, tại sao không phải là Thư ký Kim?

ÁI KỶ LÀ GÌ?

Đọc câu chuyện làm rung chuyển nước Mỹ đầu tiên.

Vào ngày 9 tháng 9 năm 2013, tất cả các phương tiện truyền thông ở Hoa Kỳ đã đưa tin gây sốc. Rebecca Sedwick, một bé gái 12 tuổi, đã tự sát bằng cách nhảy từ đỉnh tháp xuống. Nhiều tháng trước sự kiện kinh hoàng này, Sedwick đã bị tra tấn tinh thần nhiều lần trong không gian mạng. Thủ phạm trong vụ án này là Guadalupe Shaw, một nữ sinh 14 tuổi.

Shaw đã lợi dụng sự nổi tiếng của bản thân để tụ tập một nhóm gồm 12 nữ sinh khác. Mục tiêu bị nhóm nữ sinh công kích là Rebecca cùng bất cứ học sinh nào khác dám kết bạn với cô bé. Thông qua tin nhắn điện thoại, Facebook và nhiều nền tảng mạng xã hội khác, Shaw đã liên tục nhồi vào đầu Sedwick suy nghĩ rằng, cô bé chỉ là một đứa xấu xí, rằng cô bé nên “uống thuốc tẩy mà chết quách đi,” và không ngừng giục giã cô bé tự sát.

Trước khi lý giải tại sao Guadalupe Shaw lại được xếp vào nhóm ái kỷ và tại sao cô bé 14 tuổi này hành động như vậy, Hí sẽ đưa ra một định nghĩa về ái kỷ, sau đó là những biểu hiện cực đoan thường thấy của họ trước nhé. Cũng cần phân biệt những kẻ ái kỷ với những người hướng nội nhé:

Theo từ điển Cambridge, Ái kỷ (narcissism) là sự quan tâm và ngưỡng mộ quá mức tới vẻ bề ngoài và/hoặc khả năng của bản thân.

BIỂU HIỆN CỰC ĐOAN CỦA HỘI CHỨNG ÁI KỶ

Ở góc nhìn tâm lý học thì phức tạp hơn nhiều, cuốn Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê các loại Rối loạn Tâm thần (Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders , hay còn gọi là DSM) của Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kì (American Psychiatric Association – APA), có những 9 tiêu chí để nhận biết một người có hội chứng Rối loạn Nhân cách Ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD).

Ví dụ như: Phô trương quá mức tầm quan trọng của bản thân dù không có thành quả xứng tầm; Bị ám ảnh bởi ý tưởng về thành công rực rỡ, quyền lực vô biên, tài hoa lỗi lạc, sắc đẹp tuyệt trần hoặc tình yêu lí tưởng; Tin tưởng rằng bản thân là một người đặc biệt, độc nhất vô nhị; Nhu cầu được ngưỡng mộ quá cao; Thiếu sự đồng cảm, một người không sẵn lòng nhận biết hay cảm thông với cảm xúc cũng như nhu cầu của người khác; Ghen tị với người khác hoặc nghĩ rằng tất cả mọi người đều đang ghen tị với mình; Biểu hiện hành vi hoặc thái độ kiêu căng, ngạo mạn.

Nói thì rất dài nhưng tóm lại các biểu hiện này thuộc hai tiêu chí:

(1) Thái độ quá mức tự đề cao giá trị của bản thân và,
(2) Sự thiếu cảm thông dành cho người khác.

Chúng ta, dưới góc nhìn của tâm lý học, thì ít nhiều đều tự luyến. Chúng ta yêu bản thân mình, nhưng đến mức bị xếp vào mắc hội chứng rối loạn hay không thì tuỳ mức độ đáp ứng các tiêu chí.

GIA ĐÌNH BẤT HẠNH: “CÁI NÔI” TẠO RA NHỮNG KẺ ÁI KỶ CỰC ĐOAN

Chúng ta trở lại câu chuyện của Shaw với câu chuyện của cảnh sát trưởng địa phương. Vào thời điểm bị bắt, sinh viên này giữ thái độ khá lạnh lùng và vô cảm. Shaw thừa nhận đã quấy rối Sadwick trên trang Facebook cá nhân và công khai rằng anh ta “không quan tâm” đến cái chết của nạn nhân.

Ngay sau đó, câu chuyện bi thảm này đã có một bước ngoặt bất ngờ. Mẹ kế của Shaw, Vivian Vosburg, hầu tòa với hai tội lạm dụng trẻ em và bốn tội bỏ bê. Trước đó, một đoạn video được đăng tải lên Facebook ghi lại cảnh cô đang đấm liên tục một cậu bé trong tiếng cười hả hê của một vài cô gái khác. Vosburg chưa từng chính thức kết hôn với cha của Shaw – ông Jose Ramirez. 2 người cùng với 7 đứa trẻ – 4 đứa con riêng của Vosburg và 3 đứa con riêng của Ramirez, tất cả đều trong độ tuổi từ 9 đến 14 – đã dọn về chung sống được một thời gian.

Việc phải sinh sống trong một gia đình có các thành viên mang nhiều dòng máu khác nhau (vẫn lại là kết quả của những mối quan hệ, cũng như những cuộc hôn nhân không thành) và một lịch sử đầy bạo lực – một thế giới hoàn toàn khác xa với khái niệm “gia đình” thông thường – đã giải thích triệt để hành vi tàn bạo và nhẫn tâm của Guadalupe Shaw.

Khi tìm hiểu về quá khứ của những kẻ Ái kỉ Bắt nạt, chúng ta sẽ thấy phần lớn trong số họ đều kéo sau lưng một lịch sử tương tự của những gia đình tan vỡ, những hỗn loạn trong cảm xúc, cũng như những vụ lạm dụng trẻ em.

NHỮNG KẺ NGẠO MẠN ĐÁNG THƯƠNG

Khi nói đến những người tự ái cô độc thực sự, tôi không thấy sự kiêu ngạo bề ngoài, thiếu sự đồng cảm với người khác, tính hòa đồng và tôi không nghĩ mình quan tâm chút nào đến ý kiến ​​​​của người khác. Trên thực tế, họ không bao giờ ngừng lo lắng về những gì người ngoài nghĩ về họ.

Hành vi và tính cách của người tự ái là biểu hiện của mặc cảm tự ti và mong muốn thường xuyên thoát khỏi những khuyết điểm của mình. Bằng cách tra tấn người khác và để nạn nhân nếm mùi thất bại, kẻ bắt nạt phủ nhận cảm giác thất bại trong tâm trí của chính họ. Họ thuyết phục bản thân rằng họ là người chiến thắng và họ xứng đáng được chú ý và khen ngợi. Đây là hành động phun ra những trải nghiệm không mong muốn hoặc không thể chịu đựng được của một người vào một “hồ chứa” khác.

ỨNG XỬ RA SAO VỚI NHỮNG KẺ ÁI KỶ

Cuộc sống bên cạnh những kẻ ái kỷ là một cuộc chiến thắng-thua, tôi đúng-anh sai, tao trên-mày dưới. Bằng nhiều cách, những kẻ ái kỷ khiến cuộc sống của những người xung quanh họ, hoặc phấn chấn, đam mê, lên mây (tuýp Ái kỷ Quyến rũ), hoặc cảm thấy mình thấp kém, thua cuộc, khổ sở (Ái kỷ bắt nạt, Ái kỷ Cực đoan).

Theo cuốn sách Kẻ ái kỷ cô độc, khi nhận biết được các hành vi có tính tự luyến ở những người xung quanh cũng như những ảnh hưởng của chúng lên tâm lí của bản thân, bạn nên tránh khơi gợi những biểu hiện nguy hiểm nhất của triệu chứng tâm lý này ở họ. Bạn cần khéo léo sống hoà thuận, đừng chọc vào nỗi đau đó.

Xoa dịu và tạo cho họ cảm giác an toàn, tránh mọi lời nói cũng như hành động có khả năng khơi dậy ở họ cảm giác xấu hổ, bất kể ý định ban đầu của bạn là gì, tốt đẹp hay không. Đừng dính dáng đến một người ái kỷ nghĩ rằng bạn có thể thay đổi người đó hoặc người đó sẽ thay đổi vì tình cảm của họ dành cho bạn.

Người tự yêu mình đã từng là kẻ bắt nạt giờ là kẻ bắt nạt. Những người kiêu ngạo nhất đôi khi lại là những người đau khổ nhất, khát khao yêu thương nhất. Đồng cảm với nỗi xấu hổ và nỗi buồn sâu xa của họ có thể tránh được một trận chiến thất bại vô nghĩa. Bạn cần có ý thức đặc biệt rõ ràng về bản thân và đủ tự tin với tư cách là một con người mà không cần sự công nhận từ bên ngoài. Ở đó bạn có thể tránh tham gia vào cuộc chiến mà họ sắp bắt đầu. Đây là chìa khóa quan trọng nhất để giúp bạn đối phó với một người ái kỷ.